بازاریابی موبایلی یا Mobile Marketing

بازاریابی موبایلی چیست؟

در آدینه با فرتک امروز قصد داریم به یکی از انواع بازاریابی اشاره کنیم. بازاریابی موبایلی یا Mobile Marketing زیر مجموعه بازاریابی دیجیتال است. با توجه به افزایش گوشی های هوشمند و ضریب نفوذ اینترنت در سال های اخیر، بازاریابی موبایلی بیش از پیش مورد اهمیت واقع شده است. اهمیت این موضوع امروز بر هیچ کسی پوشیده نیست. در دنیای امروز موبایل هفتمین رسانه انبوه جهان بعد از چاپ، صفحه های گرامافون، سینما، رادیو، تلویزیون، اینترنت است. آمار دقیقی برای تعداد گوشی های هوشمند جهان در دسترس نیست اما سایت ITU در این زمینه منبع معتبری است.

تعریف بازاریابی موبایلی

تا قبل از پدید آمدن گوشی های هوشمند بازاریابی موبایلی محدود به بازاریابی پیامکی میشد. اما بعد از آن، روند بازاریابی موبایلی به طور کلی دگرگون شد. بازاریابی موبایلی تا حدی گسترده شده است که بعضی از افراد آن را نه به عنوان زیر مجموعه دیجیتال مارکتینگ، بلکه به عنوان یک شاخه مستقل از بازاریابی مطرح می کنند. البته افراد دیگری نیز مثل توربان (نویسنده کتاب تجارت الکترونیک) بازاریابی موبایلی را زیر مجموعه تجارت موبایلی در نظر می گیرند. بنابراین اهمیت این نوع از بازاریابی بسیار بالاست و نباید فراموش کرد. در ادامه قصد داریم به دو تعریف رسمی در رابطه با بازاریابی موبایلی اشاره کنیم:

تعریف بازاریابی موبایلی (داشینسکی)

بازاریابی موبایلی ابزاری برای اتصال شرکت ها و مشتریانشان از طریق موبایل است و با استفاده از ارسال پیام مستقیم در زمان و مکان مناسب است.

تعریف بازاریابی موبایلی ( انجمن بازاریابی موبایلی MMA)

به مجموعه اقداماتی که موجب ارتباط تعاملی و مناسب سازمان ها با مخاطبان خود می گردد و از طریق شبکه های مخابراتی صورت می پذیرد موبایل مارکتینگ گویند. از ویژگی های متمایز کننده موبایل مارکتینگ در مقابل بقیه ابزارها می توان به توانایی سفارشی سازی و شخصی سازی در ارتباط موبایلی اشاره کرد. باید به این نکته اشاره کنیم که بازاریابی موبایلی تنها به تبلیغات موبایلی محدود نمی باشد و به معنای عمومی بازاریابی یعنی کشف و شناخت بازار و ارزش آفرینی برای بازار هدف است.

ویژگی های ارزشمند بازاریابی موبایلی

۱- شخصی است: هیچ کسی حاضر نیست موبایل خود را با دیگران به اشتراک بگذارد. شاید اغراق نباشد اگر بگوییم موبایل، ادامه دست و مغز ماست و دسترسی به موبایل، دسترسی به مشتری در نزدیک ترین لایه قابل تصور است.

۲- همیشه همراه ماست: بیشتر ما اولین چیزی که پس از بیدار شدن می بینیم صفحه نمایش موبایل است. همچنین در واپسین ساعات شب شاید با آن به خواب فرو برویم.

۳- امکان پرداخت لحظه ای: در صورتی که مخاطب مجاب به خرید شود، قادر خواهد بود در لحظه این تصمیم را عملی کند.

۴- موبایل در دسترس ترین وسیله برای کسب اطلاعات است: بعضی از افراد استفاده از لپ تاپ و کامپیوتر های شخصی را به موبایل ترجیح می دهند اما بدون شک در جلسات، مهمانی ها، کوچه، خیابان، فروشگاه ها و … چاره ای جز استفاده از موبایل را نخواهند داشت.

۵- کانال مهمی برای مصرف محتواست: با گسترش شبکه های اجتماعی و پیام رسان ها بخش قابل توجهی از محتوای دیجیتال مانند فیلم، عکس، متن و … بر روی موبایل مصرف می شود.

۶- تعریف و دسترسی به شاخص های کنترلی: از ویژگی های بسیار خوب دیجیتال مارکتینگ امکان تعریف شاخص های کمی و سنجش اثر بخشی فعالیت هاست که البته موبایل مارکتینگ نیز از این مقوله مستثنا نیست. تعبیه انواع سنسورها، ابزارهای سخت افزاری و فرایندهای نرم افزاری امکانات خارق العاده ای را برای طراحی سیستم های کنترل کاربران در اختیار توسعه دهندگان نرم افزار ها و برنامه نویسان قرار داده است.

ابزارهای رایج در بازاریابی دیجیتال

وبسایت سازگار با موبایل

وب سایت یک شرکت یا سازمان، به خصوص یک برند خاص، نمایانگر شخصیت دنیای مجازی آن سازمان می باشد. بر اساس آمار ها ۶۴ درصد از کاربران از طریق موبایل به وب سایت ها رجوع می کنند. سرعت وب سایت اهمیت فوق العاده ای دارد.  در صورتی که وب سایت طی ۱۰ ثانیه بارگذاری نشود، مخاطب وب سایت شما را ترک خواهد کرد. اما مهم ترین موضوع در حال حاظر نسخه موبایل وب سایت هاست. نسخه موبایل وب سایت برای گوگل و مخاطبان از اهمیت فوق العاده ای برخودار است. ۳۵% کاربران درصورتی‌که نتوانند به‌خوبی از اطلاعات موجود در سایت استفاده کنند، بازدیدشان منجر به خرید نمی‌شود. با استفاده از ابزارهای گوگل نسخه موبایل سایت خود را بررسی کنید و در سریع ترین زمان ممکن به رفع اشکالات موجود بپردازید. در فضای رقابتیِ بازاریابی موبایلی، اینکه سایت یک برند به‌سادگی برای کاربران موبایل در دسترس و قابل‌استفاده باشد، بسیار اهمیت دارد.

بازاریابی موبایلی از طریق ایمیل

بر اساس آمار ها ۵۷ درصد افراد ایمیل های خود را از طریق تلفن های هوشمند چک می کنند و ۶۹ درصد از همین افراد، در صورتی که محتوای ایمیل با صفحات موبایل‌شان متناسب نباشد، آن را پاک می‌کنند. نکته بسیار مهم در طراحی ایمیل ها استفاده مناسب از Call to Action  یا فراخوان هاست. CTA ها از مخاطب می خواهند کار خاصی انجام دهند. توجه داشته باشید که بهتر است در طراحی ایمیل ها برای نسخه موبایل، CTAها در قسمت‌های بالایی پیام قرار بگیرند و سایزی معادل ۴۴ در ۴۴ پیکسل داشته باشند تا کاربر بتواند به‌ آسانی آن ها را لمس‌ کند. از طرف دیگر باید ایمیل ها به آسانی در صندوق ورودی موبایل به نمایش در بیایند و فیلدی با اندازه حداکثر۲۳ کاراکتر و از نظر موضوع، با ۳۸ کاراکتر تنظیم شده باشند. نکته آخر در بازاریابی موبایلی صفحهات هدف در وب سایت است. حتما توجه داشته باشید که صفحات هدف وب سایت نیز برای موبایل طراحی شده باشند. چند نکته در این قسمت حائز اهمیت است: ۱- از طریق بازاریابی موبایل از طریق ایمیل می توان برآوردی از بازدیدهای موفق موبایلی بعد از اجرای کمپین دست یافت. ۲- به خاطر داشته باشید مخاطب از انگشت خود به جای موس استفاده می کند. بنابراین باید دکمه های موجود در صفحه را به آسانی لمس کند. ۳- تعداد فلید ها هر چه کمتر باشد، بهتر است. ۴- صفحات باید به صورت عمودی بهتر دیده شوند تا به صورت افقی

استفاده از SMS و MMS در بازاریابی موبایلی

بازاریابی موبایلی از طریق SMS و MMS یکی از قدیمی ترین نمونه های بازاریابی موبایلی است. شاید به نگاه بسیاری، این نوع شیوه بازاریابی منسوخ و آزار دهنده باشد، اما باید اشاره کنیم که هنوز این شیوه بازاریابی وجود دارد. در واقع این موضوع از کانال‌های بسیار قدرتمند در بازاریابی موبایلی هستند که پیام‌های تبلیغاتی را مستقیما در اختیار کاربران موبایل قرار می‌‌دهند. از طرفی در مقایسه با ایمیل مارکتینگ، افراد در مدت زمان بسیار کمتری این‌گونه پیام‌ها را دریافت می‌کنند. ارسال پیامک نوعی بازاریابی مستقیم است که در آن، ارتباط بی‌واسطه از طریق موبایل با مخاطب برقرار می‌شود. برای کار در این حوزه توجه به چند نکته ضروری است: ۱-پیام‌های متنی کمتر از ۱۶۰ کاراکتر تنظیم شوند. ۲-جملات واضح و شفاف باشند و در آن‌ها از اختصارِ بیجا استفاده نشود. ۳-متن پیام محترمانه باشد و فرستنده‌ی پیام برای مخاطب، مشخص باشد. MMS یا پیام‌های چند رسانه ای راه دیگری برای برقراری ارتباط مستقیم با مخاطبان موبایل است. محتوای پیام‌های MMS ممکن است متن، عکس، ویدئو، صوت، GIF و… باشد. تنوع و گستره‌ی وسیع امکانات در MMS، باعث می‌شود بتوان پیام‌هایی اختصاصی برای برند ایجاد کرد. این پیام‌های اختصاصی سبب می‌شود پیام چند رسانه ای، نسبت‌به سایر کمپین‌های بازاریابی، در جایگاه برتری قرار بگیرد. پیام‌های ارسالی در این روش، ذهن مخاطب را بیشتر درگیر می‌کند و کارایی آن ۲۰درصد بیشتر از SMS است. به‌دلیل قدرت رسانه‌ایِ بیشترِ MMS نسبت‌به پیام‌های ساده‌ی متنی در SMS، باید پیام‌های ایجادشده در آن از ویژگی بصری و گیرایی بالایی برخوردار باشند و بتوان آنها را به‌آسانی از طریق دکمه های رسانه‌های اجتماعی به اشتراک گذاشت. در استفاده از SMS و MMS باید ملاحظات امنیتی درخصوص حفظ اطلاعات شخصی افراد رعایت شود.

استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل

امروزه اپلیکیشن های موبایل به برنامه های بسیار پرکاربردی تبدیل شده اند. با استفاده از این برنامه ها، دامنه وسیعی از اهداف کسب و کار ها تحت پوشش قرار خواهند گرفت؛ از گسترشِ تولید و جذب مشتری گرفته تا تجارت الکترونیک. یک اپلیکیشن موفق در حوزه بازاریابی بدون شک باید مراحل گوناگونی را با نظارت دقیق طی کند؛ از طراحی و اجرا تا توسعه. بعضی موارد مانند ارائه‌ی اَشکال مختلف از یک اپلیکیشن، ایجاد تنوع در محتوا که با انواع اطلاعات تماس کاربران سازگار باشد، پایش و بررسی میزان جذب مخاطب و میزان وفاداری مشتریان، و درکنار این موارد، برطرف‌کردنِ به‌موقع نواقص و ایجاد تغییرات بهنگام باید مورد توجه قرار گیرد. برای ارتباط با مخاطب از طریق اپلیکیشن می توانید از دو طریق اقدام کنید: پوش نوتیفیکیشن یا پوشه (Push Notification) و نوتیفیکیشن‌های درون برنامه‌ای (In App Notification) که هریک را می‌توان به عنوان کانالی برای بازاریابی در نظر گرفت.

پوش نوتیفیکیشن (Push Notification)

یکی از بهترین روش ها برای استفاده بهینه از نرم افزار های موبایل برای مدیران، ارسال پوش نوتیفیکیشن است. مواردی همچون یادآورها، پیام‌‌های به‌ روزرسانی، فراخوان برای اتفاق یا هدفی خاص و … انواع و اقسام پوش نوتیفیکیشن‌ها هستند. همچنین برای ارسال پیام‌های شخصی نیز از این کانال استفاده می‌شود، مثل تبریک روز تولد و … که برمبنای اطلاعات شخصی کاربر تنظیم می‌شوند.

نوتیفیکیشن‌های درون برنامه‌ای (In App Notification)

به دلیل دسترسی مخاطب به اپلیکیشن و نبود محدودیت در فضا و حجم پیام، نوتیفیکیشن های درون برنامه ای نسبت به SMS و پوش فرصت ارسال پیام خلاقانه تری را فراهم می کنند. برای بهره‌مندی بیشتر از مزایای این دسته از نوتیفیکیشن‌ها می‌توان: شکل‌های جدید اپلیکیشن را برای کاربران معرفی کرد، پیام‌هایی برای مخاطبان فرستاد که توجه‌شان را به محتوای خاصی جلب کند، و بالاخره بررسی کرد که توجه کاربران چقدر به فراخوان‌ها جلب شده است. هر دو دسته بندی نوتیفیکشن راه های قدرتمندی برای دسترسی به مخاطب هستند. کاربران با دانلود و استفاده از اپلیکیشن، برای درگیری و توجه به برند، زمان بیشتری صرف می‌کنند.

چالش های اندازه گیری

مهم ترین موضوع در بازاریابی موبایلی، ارزیابی اثربخشی آن است. بسیاری از کسب و کارها از این نوع بازاریابی صرف نظر می کنند یا بودجه ای بسیار کم به آن اختصاص می دهند. باید به این موضوع توجه داشت که افزایش تلفن های هوشمند موجب شده تا نقشه سفر مشتری در بسیاری از موارد به یک مسیر پیچیده و غیر خطی تبدیل شود. در ادامه قصد داریم به سه مثال اشاره کنیم:

• مخاطب با مشاهده پیامک تخفیف به آن فروشگاه آنلاین مراجعه نکند اما برای خرید بعدی خود، به آن مراجعه کند.
• مشتری به کسب و کار رقیب شما مراجعه کند و با دیدن قیمت ها از خرید منصرف شود. بعد از آن به شما مراجعه کند، قطعا متوجه نخواهید شد که بازایابی موبایلی در جذب او نقش داشته است.
• فردی شماره تماس شما را از قسمت بیو اکانت اینستاگرامتان می خواند و با شما تماس می گیرد. تنها در صورتی که فرد صریحا اعلام کند که شماره شما را از آن قسمت خوانده است متوجه اثرات مثبت شبکه های اجتماعی و بازاریابی موبایلی خواهید شد.

با  توجه به مثال ها، ارزیابی اثربخشی موبایل مارکتینگ، نیازمند دقت و توجه ویژه‌ای است و با وجود فراهم بودن امکانات زیربنایی، با چالش‌ها و دشواری‌های خاص خود روبروست.

سخن پایانی؛ از تمامی ابزارها در کنار هم استفاده کنید

به تمامی کانال های بازاریابی موبایلی به چشم یک فرصت نگاه کنید. برای دسترسی به تمامی مخاطبان از هر طبقه و با هر سلیقه ای لازم است تمامی کمپین‌های بلندمدت و کوتاه‌مدتِ بازاریابی را برای بهترشدن به کار ‌گیرید. بازاریابی از طریق موبایل دنیای گسترده ای است که شامل بخش های زیادی مانند توجه به سئوی سایت، محتوای مناسب، ایمیل مارکتینگ، بازاریابی از طریق رسانه های اجتماعی، بهینه سازی وبسایت، متناسب‌کردن ایمیل‌های ارسالی با دستگاه‌های موبایل، استفاده از مزیت ارسال SMS و MMS، ایجاد اپلیکیشن مختص برند که بتواند توجه بیشتری در مخاطب ایجاد کند و … می شود. هر روز با گذشت زمان تکنولوژی موبایل گسترده تر می شود و تنوع بازاریابی آن بیشتر از قبل می گردد. بنابراین اگر می خواهید در برند سازی و جذب مشتری موفق باشید و حرف اول را بزنید حتما به این موضوع توجه داشته باشید.